UKŁAD SŁOWNIKA POLSKIEJ GWARY PODOLA

Abstract

Artykuł wyświetla historię powstania słownika gwary polskiej funcjonującej w ukraińskim Gródku Podolskim i okolicach oraz zakres jednostek leksykalnych umieszczonych w tym słowniku. Opisany został również sposób podania i opracowywania haseł słownikowych a także zastosowanie odsyłaczy i kwalifikatorów. Celem sformowanego słownika jest zebranie, zachowanie i utrwalenie zasobu leksykalnego, który składa się na język obsługujący większą część gródczan-Polaków. Słownik ten również otwiera możliwości poznania materialnej i duchowej kultury osób, które mieszkając ciągle w obcym otoczeniu z dumą przyznają się do swojej polskości. Materiał leksykalny słownika prezentuje przede wszystkim jednostki dyferencjalne, w małym stopniu zostały ukazane wyrazy ogólnopolskie, przede wszystkim te, które stosowane przez wszystkich gródczan polskiego pochodzenia i uważane są za wyjątkowo cecujące ich język gródecki. Leksykalna warstwa polskiej gwary Gródka, którą posługują się mieszkańcy jest to, ogółem mówiąc, wariant języka ogólnopolskiego mocno zmodyfikowanego fonetycznie, a jednostki zapożyczone zostały w sposób najmożliwszy upodobnione do polskiej formy gramatycznej i brzmieniowej. Słownik zatem zawiera adaptowane wyrazy obcojęzyczne, a także obejmuje te zapożyczenia ukraińsko-rosyjskie, które są najczęściej stosowane w wypowiedziach. Pożyczki z języków na równi funkcjonujących dotyczą przede wszystkim sfer wąsko specjalistycznych, tam, gdzie jest brak znajomości odpowiedników polskich. W słowniku zostały umieszczone również wyrazy, które nie występują w języku literackim, albo te, które różnią się od ogólnopolskiego swoim znaczeniem.